Video học lập trình mỗi ngày

Bài tập cho trẻ giảm chú ý

CHƯƠNG 11: PHƯƠNG PHÁP ĐẾM KHI THỰC HIỆN

Đây là những ví dụ khi thực hiện pp đếm 1-2-3, với những lời bình luận ngắn về việc cha, mẹ hoặc giáo viên đã giải quyết tình huống thế nào. (ND: Ở chương 10, tác giả đã liệt kê 6 cách trẻ hay dùng để thách thức cha mẹ và kiểm tra giới hạn, mình có dịch ra cho dễ hiểu (chứ có thể chưa bao quát được hết nghĩa) và có ghi kèm từ tiếng Anh. Chỉ đảm bảo là hiểu được một vài ý thôi, còn lại, mọi người xem thêm chú thích của tác giả khi tác giả đánh giá đó là chiêu thức nào. Vui lòng coi lại chương 10 để biết thêm các chiêu thức.)

Hành vi xấu thông thường

Mark, 3 tuổi, đang nhặt một đầu thuốc lá từ gạt tàn và ngắm nhìn một cách hiếu kỳ.

- Không, Mark, bỏ xuống.

(Mark nhặt lên một đầu thuốc lá khác)

- Mark, 1.

(Mark vẫn đứng đó, tay vẫn cầm mẩu thuốc)

- 2.

(Mark thả mẩu thuốc ra)

Comment: Tốt, ngắn gọn và ngọt ngào. Câu yêu cầu gãy gọn làm cho trẻ nhỏ dễ hiểu và dễ tập trung. Những câu như “thôi nào, con, cái đó hôi lắm và tay con sẽ bị dơ” làm trẻ rối và chỉ khuyến khích trẻ thử ngược và mánh khóe với cha mẹ.

Lời yêu cầu

Tom 8 tuổi hỏi mẹ xem nó có thể dùng cái cưa điện của cha hay không.

- Mẹ không nghĩ là con được phép. Tốt hơn là con nên đợi ba về.

- Ồ, cho con dùng đi mẹ. Con biết cách dùng mà.

- Không, mẹ nghĩ nó quá nguy hiểm.

- Vậy thì chẳng còn gì khác để làm. (Badgering, Martyrdom)

- Mẹ nói không. 1.

- 1! 2! 3! 12! 20! THẬT LÀ NGU NGỐC! (Intimidation)

- 2.

- Không biết là mẹ có thể đếm được tới đó. (Intimidation)

- 3. Phạt 10 phút và thêm 5 phút cho cái miệng.

- Hừ, con cần cái máy tính cho cái này.

Mẹ di chuyển về phía Tom để hộ tống nếu cần thiết, nhưng Tom đã đi vào phòng ngủ.

Comment: Một lời giải thích và sau đó đếm. Mẹ cũng phạt thêm 5 phút cho cái miệng và mẹ đã thể hiện mẹ vẫn bình tĩnh dù bị xúc phạm. Khi con trai của cô không đi vào phòng ngay, cô ấy cũng không bị dây vào những lời lý sự hoặc đàm thoại của người lớn nhỏ.

Bị gián đoạn.

Mẹ và cha đang nói chuyện riêng quan trọng trên ghế sô pha. Michelle 7 tuổi nhảy vào giữa 2 người.

- Chào ba mẹ! (không biết dịch câu “Hi. guys!” này sao)

- Chào con. Nghe này, Mẹ và ba cần phải bàn chuyện quan trọng trong vài phút, vì vậy còn ra kia chơi đi.

- Con muốn ở đây với ba mẹ. Con hứa là con không lắng nghe đâu.

- Không, con yêu. Đi ra đằng kia và chơi.

- Con không có gì để làm cả. (Badgering)

- Nghe này, cô gái nhỏ. Chúng ta không nói lại lần nữa!

- KHÔNG CÓ CHUYỆN GÌ KHÁC CHO CON LÀM CẢ! (Intimidation)

- Con có muốn bị đòn không?

(Michelle bắt đầu khóc) (Martyrdom)

- OK. 1.

(Michelle rời khỏi phòng, vẫn đang khóc)

Comment: Cả cha và mẹ đều không có hệ thống. Họ chỉ còn có thời gian đếm sau những nỗ lực kỳ quặc để thuyết phục con, rồi dọa đánh đòn con và mạo hiểm Chiến tranh thế giới thứ 3 chẳng để làm gì. Cuối cùng họ cũng bừng tỉnh và đếm.

Tranh cãi

Jeff 11 tuổi hỏi:

- Con có thể ra ngoài chơi sau giờ ăn tối không?

- Không, con yêu. Con còn bài tập về nhà đấy.

- Con sẽ làm khi con vào nhà, ngay trước khi đi ngủ.

- Con đã nói như vậy tối qua, con yêu, và cách này không ổn. Nhớ chứ?

-Ồ, mẹ ơi, làm ơn đi mà. Con hứa! (Badgering, Butter Up)

- Làm bài tập xong đi đã, rồi sau đó con có thể ra ngoài. Nếu con chăm chỉ, con không tốn hơn nửa giờ đâu.

- Tại sao con không thể ra ngoài bây giờ? CON SẼ LÀM BÀI TẬP NGU NGỐC CỦA CON MÀ! (Intimidation)

-1.

- Con chỉ muốn con lớn lên và gia nhập quân đội. Sống ở đó con vui hơn ở chốn rác rưởi này. (Martyrdom)

- 2.

- Được rồi, được rồi, được rồi. (Jeff đi vào phòng và bắt đầu làm bài)

Comment: Mẹ thực hiện pp rất tốt ở đây. Bà đã cố thử thương lượng nhưng khi không hiệu quả, bà không bị dây dưa vào mấy lời tranh cãi vô dụng của con hoặc cố giải thích tại sao nhà của bà không giống như trong quân đội.

Hành động xấu trong lớp

Margaret là đứa trẻ thỉnh thoảng áp dụng pp thực nghiệm để học. Hôm nay, cô bé thử viết bài tập tập viết trên một mảnh giấy, nhưng vô bé dùng viết lông màu cam. Cô giáo của cô, cô Simpson, nhìn thấy và đề nghị cô bé dùng cách khác.

- Margaret. bài tập viết không thể làm như vậy được.

- Tại sao không?

- Em không có viết mực hay viết chì à?

- Có gì sai với viết lông màu chứ? (Badgering)

- Em biết nó có gì sai. Em biết nhiều hơn thế.

- Em nghĩ là trông nó cũng được. (badgering)

- Nghe này, cô không nhắc lại lần nữa. Như thế là không chấp nhận được.

- Em có thể đọc được mà. (Badgering)

- 1.

- Ồ, bực mình quá. (Margaret lấy ra cây viết chì)

Comment: Trong tình huống kỳ quặc này, cô Simpson nói quá nhiều vào lúc đầu, nhưng sau đó cô đã tỉnh ra.

Anh chị em mâu thuẫn 1

John 9 tuổi và cô em gái Suzie 7 tuổi là bạn tốt nhất và cũng là kẻ thù tốt nhất. Hai đứa đang chơi Lego trên sàn phòng khách. Ba đang xem trận bóng trên TV và ngạc nhiên khi thấy hai đứa con chơi vui vẻ đến thế, thế nhưng cuộc vui cũng tàn.

- Suzie, anh cần 1 bánh xe cho cái xe tăng của anh – John nói ngọt ngào.

- Không, John, em để dành nó cho cái xe kéo của em – Suzie nói giọng lo lắng.

(Ba nhổm dậy trên ghế. Trận bóng đang hay)

- Đưa anh 1 bánh xe bây giờ. Anh sẽ đưa lại em sau – anh trai đề nghị.

-Không, xe kéo của em cần 4 bánh – em gái trả lời.

- Xe kéo của em nhìn ngu quá.

- Ba, John định lấy 1 bánh xe của con và con có nó trước.

(Đội của ba đang cố ghi bàn và bị chặn lại. Ba không vui.)

- Hai đứa, dẹp hết đi.

- Em không cần giành hết tất cả bánh xe chứ. Không có đủ bánh xe cho con làm thứ con muốn, và đây là Lego của con.

- Nhưng em làm cái này trước mà.

- OK, hai đứa. 1 cho cả hai.

- Em gái ngốc. (John đánh đổ công trình của mình và rời khỏi.)

Comment: Không quá tệ. Có lẽ cha nên đếm sớm hơn thay vì kêu “Dẹp hết đi”. Cha có nên đếm John cho việc đánh đổ xe của mình và chửi em không? Một số cha mẹ sẽ đếm những hành động này nhưng một số thì không vì xe tăng là của John (và nó có thể xây lại). John đã làm đúng khi rời khỏi tình huống này.

Chọc phá chó

Michael 4 tuổi dồn con chó vào góc đẩy nó sát lên tường. Con chó bình thường thì kiên nhẫn nhưng giờ bắt đầu nhe răng. Mẹ can thiệp.

- Michael, đừng chọc con chó nữa, con yêu. (Miachel cười và tiếp tục đẩy con chó sát lên tường.)

- 1.

- Không! Con muốn nựng nó mà. (Chó nhe răng lần nữa.)

- 2.

- CON MUỐN NỰNG NÓ! (Intimidation) (Tiếp tục làm con chó đau.)

- 3. Đi lên lầu.

(Michael lăn ra sàn, buông con chó ra, nhưng la hét và khóc. Mẹ kéo đứa trẻ về phòng ngủ để phạt)

Comment: Không thể làm tốt hơn nữa. Không nói chuyện khi hộ tống đứa trẻ đến khu vực nghỉ.

Xin bạn ngủ qua đêm tự phát

- Con mời bạn đến ngủ tối nay được chứ?

- Mẹ không nghĩ vậy. Giờ đã là 8 giờ rưỡi.

- Mẹ cho Jimmy mời bạn đến ngủ tối qua.

- Đó là vì anh con xin phép cách đây 1 tuần.

- Đi mà mẹ. Chưa trễ lắm. (Badgering)

- Không con yêu. Lần này không được.

- Chúng con sẽ rất im lặng và không thức khuya. (Badgering, Butter Up)

(Mẹ không nói gì nhưng nhíu mày.)

- Con chẳng được phép làm gì cả. (Martyrdom)

- Con không bao giờ được làm gì à? Thật vậy sao? Nói cho mẹ nghe mẹ dẫn con đi đâu chơi hôm nay?

- Nó chẳng vui gì cả. (Intimidation, Martyrdom)

- Phải rồi, chẳng có gì mẹ làm là đủ tốt cho con cả, quý bà nhỏ ạ.

- TẤT CẢ ĐIỀU CON MUỐN LÀ CHO JULIE ĐẾN NGỦ VỚI CON HÔM NAY!

- CON NGHE LỜI MẸ! MẸ CHÁN LẮM RỒI!…

Comment: Tin siêu xấu. Có phải chiêu thức Martyrdom của trẻ đã nhấn đúng nút cảm thấy tội lỗi và kích phản ứng giận dữ của mẹ không?

Anh chị em mâu thuẫn 2

Sean, 9 tuồi, và Tammi, 11 đang hứng thú khi chơi trò ghép chữ Scrabble trong phòng khách. Ba đang rửa chén ở bếp.

- Lượt của em mà.

- Không phải, em mất lượt vì em lâu quá.

- Đưa em cái đó. Em định lấy cái đó mà.

- Em cào chị!

- Em không có, đồ ngốc! Chị gây  ra trước mà!

- Em ngốc quá và chẳng vui gì cả.

- (Ba bước vào) Chuyện gì ở đây?

- Chị ăn gian.

- Chị không có, đồ óc cừu, em quá chậm.

- Im lặng, cả hai đứa! Nói cho ba biết chuyện gì xảy ra.

(La hét và mọi thứ lộn xộn sau câu hỏi xấu số trên.)

- OK. 1 cho cả 2 đứa.

(La hét và lộn xộn vẫn tiếp tục.)

- 2.

(Sean ném cái bảng Scrabble, chụp cả nắm tay chữ cái và ném qua đàn piano.)

- Sean, 3. Đi nghỉ 10 phút.

Comment: Ba hồi phục rất tốt sau khi hỏi câu hỏi ngốc nhất thế giời. Đáng lẽ ba phải đếm sớm hơn.

Nỗi chán chường mùa hè.

Ngày 3 tháng 8, trường học chỉ còn nghỉ 3 tuần, trời nóng và 3 trẻ đều ở nhà hôm nay. Mẹ không biết là mẽ sẽ chịu đựng được bao lâu. Jimmy bắt đầu rên rỉ trước.

- Không có gì để làm cả.

- Sao mấy con không đi ra hồ bơi đi?

- Tụi con ra đó hôm qua rồi. Và nó nóng lắm.

- Sao con không chơi trò Nintendo mới đi?

- Không.

- Sao con không đi bộ tới Alsaka đi?

- Hả?

- Đùa thôi. (Mẹ cười.)

- Mẹ, cái đó chẳng vui gì cả!

- À, vậy thì đừng làm khó mẹ về chuyện này. Cái gì mẹ đề nghị cũng chẳng đủ tốt cho mấy quý con. Mẹ không phải ủy ban giải trí ở đây, vì vậy tự tìm cái gì chơi đi, và để mẹ một mình!

- Mẹ nói là mẹ sẽ dẫn tụi con đến Creature Castle ở chỗ trung tâm mua sắm mới.

- À, hôm nay mẹ không thể. Mẹ có nhiều việc phải làm ở đây.

- Thấy chưa, tụi con chẳng bao giờ được làm thứ tụi con muốn!

Comment: Cuộc đối thoại tốt nếu như bạn thích làm đau mình. PP đếm nên được dùng sớm hơn. Mẹ mong đứa trẻ nói gì, “cám ơm mẹ đã cho ý kiến” ư?

Nói chuyện trong lớp

Suốt giờ Địa lý, Sally và Marci nói chuyện dù ngồi khác dãy bàn. Cô Smith ngưng cuộc thảo luận về mùa màng ở Ac-hen-ti-na.

- Hai em, chú ý nào.

(Hai cô bé ngưng nói chuyện được 30 giây, nhưng sau đó thì không kềm được ý muốn nói cho hết chuyện.)

- Sally, Marci, 1.

Comment: Đanh gọn và tập trung. Điều này dễ dàng  cho lòng tự trọng của trẻ hơn là nhiều câu chỉ trích các em biết đúng hay sai.

Ngân Hà dịch từ “1-2-3 Magic — Effective Discipline for Young Children 2-12″ 2nd edition by Thomas W. Phelan Ph.D printed in 1995.